Op 13 mei 2023 is het zilveren jubileumfeest van Gilde De Graven gevierd en werden de 70 vrijwilligers plus partners uitgenodigd in de Grimaldi zaal van Kasteel Elsloo. Hoe het zover is kunnen komen wordt hieronder uitgelegd in een terugblik op méér dan 25 jaar vrijwilligerswerk in het belang van mens en maatschappij.

HISTORIE

Gilden zijn in feite al eeuwenoud. Beter gezegd: wáren eeuwenoud, want in Nederland werden ze in 1798 opgeheven. Toch leven ze nog voort in de naam van huidige organisaties. Een bekend voorbeeld daarvan zijn de vrouwengildes. Taak en doelstelling zijn in de loop der eeuwen wel gewijzigd. Destijds waren gilden ‘ambachtsverenigingen met bepaalde voorrechten’. Zowat ieder beroep (schoen- en kleermakers, vlasbewerkers, edel- en messensmeden, mandenmakers, boeren en veetelers enz.) kende zijn eigen gilde. De leden dronken uit hun eigen gildenbeker en aten hun eigen gildenmaal. De gildenmeester was de ‘grote baas’. Om lid te worden van een gilde moest de gildenproef worden afgelegd, door het maken van een proefstuk.

Om lid te worden van het huidige Gilde De Graven is dat niet nodig. We kennen zelfs geen leden omdat we als organisatievorm een stichting gekozen hebben, maar alleen vrijwilligers. Dat betekent echter niet dat de vrijwilligers van ons Gilde geen ervaring en kennis van bepaalde zaken in huis zouden hebben. Integendeel. Op hun eigen terrein hebben ze een bak aan talent en ervaring en het mooie daarvan is dat ze anderen daarmee graag van dienst zijn.

DE START in de 20^e eeuw

In maart 1995 is op basis van een gespreksnotitie van Jos Strous een bijeenkomst georganiseerd waarbij de achtergronden van het Gildenwerk van de 20^e eeuw werden toegelicht. Ook de taak van de SWES (Instelling voor Welzijnswerk, Sittard) hierbij kwam voor het voetlicht en een stappenplan/draaiboek voor de oprichting van een lokale Gilde-organisatie ontbrak niet. In de geplande fasering was voorzien dat medio 1998 de stichting Gilde Westelijke Mijnstreek het licht zou zien. In november 1995 is de initiatiefgroep voor het eerst naar buiten getreden, nadat onder de vleugels van SWES was gestudeerd op de vraag of in Sittard de doelstelling en werkwijze van Gilde Nederland zou aanspreken. Gilde Nederland was in 1984 opgericht als koepelorganisatie voor lokale en regionale Gilden. Het antwoord was positief en in oktober 1996 wordt gemeld dat het project Gilde Sittard zal worden voortgezet en tezijnertijd in een gepaste organisatievorm gegoten zou worden.

Onder het motto “Rijk aan Kennis en Ervaring” zou je het Gilde kunnen omschrijven als een organisatie die functioneert als bemiddelingsbureau. Het bood vrouwen en mannen van boven de 50 jaar de mogelijkheid hun kennis, kunde en ervaring belangeloos over te dragen aan anderen die daarin geïnteresseerd zijn. Dus jong en oud, maar eveneens organisaties, instellingen, scholen, verenigingen, etc.

In eerste instantie werd op maandagmorgen van 10 tot 12 uur spreekuur gehouden in het kantoor van de vrijwilligers vacaturebank in het Dienstencentrum aan de Deken Haenraetsstraat 5 te Sittard. De bereikbaarheid en inrichting van het kantoor waren goed te noemen. Er werd nauw samengewerkt met de Gilde organisaties van Schinnen en Born-Susteren. Ook was er contact met mensen uit Stein, Elsloo, Beek en Geleen. Iedereen was van mening dat gestreefd moest worden naar één Gilde organisatie voor de gehele Westelijke Mijnstreek.

Het eerste project dat opgestart werd was het ‘Knoppen project’. Mensen die thuis problemen hadden met de bediening van de knoppen van ‘moderne’ apparatuur, zoals video, tv, magnetron e.d. konden het Gilde bellen en die stuurde dan een van de vrijwilligers; de ‘aanbieder’ van kennis en ervaring. Men was van mening dat de organisatie zich financieel zelf moest kunnen bedruipen en eigen drukwerk was nauwelijks en een Gildegids helemaal niet nodig omdat men wat PR betrof gebruik ging maken van bestaande huis aan huis bladen. Reeds in 1996 nam Gilde Sittard de activiteiten over van Gilde Schinnen, zodat de naam werd veranderd in Gilde Sittard e.o. De activiteiten in Schinnen waren in juni 1994 opgestart middels de uitgave van een projectplan Gilde Schinnen; in dit plan werd reeds gesproken over de samenwerking met Sittard mocht Schinnen te klein zijn voor een zelfstandig Gilde. De heer Piet Damhuis bleef als contactpersoon voor Schinnen fungeren.

OPRICHTINGSAKTE

Op 31 december 1997 hebben Jan Webers en Jos Geraerts ten overstaan van notaris Mr. Joseph Norbert Marie Laudy de Stichting Gilde Sittard e.o. opgericht. De stichting heeft ten doel het vergroten van de mogelijkheden van ouderen om maatschappelijk actief te blijven en maatschappelijk relevante functies te blijven vervullen. En het bevorderen van een positieve beeldvorming rond ouderen en ouder worden. De stichting wil dit realiseren door het bemiddelen in de ruimste zin des woords bij het tot stand komen van contacten tussen enerzijds personen van 50 jaar en ouder, die hun kennis en/of ervaring belangeloos ter beschikking willen stellen en anderzijds personen en/of organisaties die van deze kennis en ervaring gebruik willen maken.  Ook wil men projecten ontwikkelen om de mogelijkheden van kennisoverdracht te vergroten. Het eerste bestuur was samengesteld uit de eerdergenoemde heren Webers (voorzitter) en Geraerts (secretaris/penningmeester) alsmede de heren Piet Hesseling, Hans van den Berg en Arie Weeren.

RESULTATEN

Al in 1999 werden extra kantoren geopend in Geleen, Beek en Oirsbeek en vanwege de succesvolle start kon in datzelfde jaar al de landelijke Gulden Gildeprijs in ontvangst worden genomen. Ook in 1999 behaalde het Gilde Westelijke Mijnstreek nog een groot succes door een eerste prijs te ontvangen voor het project “Tussen mijnbouw en computer” dat samen met zusterorganisatie Gilde Landgraaf was opgezet. Een grote geldprijs van fl. 10.000,00 was uitgeloofd door de Stichting Stimuleringsprijzen Gilden en kon op het conto van beide Gildes worden bijgeschreven. De eerste jaren van het nieuwe millennium kenmerkten zich door een consolidatie van de positie van de stichting en door de invoering van automatisering die steeds meer gestalte kreeg. Pionier en ‘gezicht’ van het Gilde, Jos Geraerts, ontving in 2006 voor zijn vele verdiensten een koninklijke onderscheiding. In 2007 werd samen met het Gilde Landgraaf de volgende Gulden Gildeprijs ontvangen voor het succesvolle project Limburgse kolenmijnen. De 10.000^e inschrijver werd in 2009 verwelkomd en toen werd ook al de 40^e wandeling onder de Gilde-vlag gelopen.

HOE ZIT HET MET GILDE NEDERLAND?

Gilde Nederland is een vrijwilligersorganisatie, een stichting, die werkt als ware het een vereniging. Dit betekent dat ieder van de ongeveer 50 Nederlandse Gilden via zijn regio zeggenschap heeft in de totstandkoming van het landelijke beleid.

Het beleid is erop gericht GN te ontwikkelen tot een grote vrijwilligersorganisatie met vele vrijwilligers die zich binnen de Gilden verbonden voelen in een gezamenlijk streven naar het op professionele wijze overdragen van kennis en naar het ontwikkelen van kennis bij mensen die daarvoor openstaan. In eerste instantie zijn dat de vrijwilligers zelf, maar ook mensen of groepen van mensen binnen de maatschappij met een dorst naar kennis die zij niet of slechts met moeite elders kunnen verkrijgen. Gildevrijwilligers vinden het leuk en zinvol om die kennis belangeloos aan te bieden, zonder daarvoor een geldelijke beloning te vragen.

GN streeft ernaar in alle provincies krachtige lokale Gilde-organisaties te hebben die in staat zijn voor zover mogelijk en gewenst gestandaardiseerde taken te vervullen (projecten uit te voeren) die door GN als koepelorganisatie worden ondersteund. Bekende Gildeprojecten zijn Gilde SamenSpraak en Coach4You. Dit doet Gilde De Graven overigens niet. De lokale Gilden moeten bij voorkeur ook in staat zijn om eigen initiatieven te ontwikkelen en dat doet Gilde De Graven wel en met verve, waarover later meer.

GILDE WESTELIJKE MIJNSTREEK 15 JAAR

Reeds in 2010 vond het Bestuur van GWM het gewenst om aan de jaarlijkse medewerkerdag extra aandacht te besteden, omdat er sinds de eerste prille gespreksnotitie inmiddels 15 jaren verstreken waren. Vanaf het begin is het GWM uitgegroeid tot een bruisende organisatie die bewezen heeft bestaansrecht te hebben en die duidelijk voorziet in de behoefte om kennis en ervaring op velerlei gebied over te dragen aan iedereen die er behoefte aan heeft.

Een grote groep vrijwilligers onder de bezielende leiding van Jos Geraerts en zijn staf zorgen ervoor om op een laagdrempelige manier mensen goed te laten functioneren in een sterk veranderende maatschappij. Juist deze groep vrijwilligers verdient het om voor hun tomeloze inzet in het zonnetje gezet te worden. Het is een jarenlange traditie dat de Besturen van GWM en Gilde Landgraaf elkaar uitnodigen om hun medewerker dag bij te wonen, zo ook deze keer. Deze traditie vloeide voort uit de intensieve onderlinge samenwerking die in het verleden geleid heeft tot het behalen van enkele stimuleringsprijzen.

Voor deze dag hadden zich 85 mensen aangemeld en dat bezorgde de organisatie meteen enige zorgen. Twee bussen werden gecharterd om de groep te vervoeren. En de tocht ging richting Königswinter. In de middag was ruimte voor een mooie boottocht over de Rijn om vervolgens door het Ahrdal met de bus richting Altenahr te rijden inclusief bezoek aan een “Weinkeller”.  Tijdens het afsluitende diner (inmiddels aangekomen in Vijlen) werd nog het woord gevoerd door Ed Silvertant, voorzitter van Gilde Landgraaf. Hij onderstreepte nogmaals de fijne samenwerking tussen beide gilden en overhandigde een kunstwerkje waarin dit tot uitdrukking kwam.

GILDE WESTELIJKE MIJNSTREEK 20 JAAR JONG!         

Een succesvolle schilderexpositie in Fortunato luidde het 15-jarig bestaansfeest in en tevens uit. Dit feest in 2010 en het daaropvolgende jaar van de vrijwilliger 2011 resulteerde in een opbloei van aantal inschrijvers en cursussen, maar een bestuurscrisis in 2013 dreigde het einde van Gilde te worden. De opheffing van de stichting ging niet door en nadat het bestuur onder leiding van Hans Laudy van nieuw bloed was voorzien, is het 20-jarig bestaansfeest van Gilde Westelijke Mijnstreek 2015 gevierd en de 20.000^e inschrijver zou niet lang meer op zich laten wachten, was de verwachting. Toch waren er ook zorgen.

Zoals bekend biedt het Gilde aan mensen van 50 jaar en ouder (maar dat is geen strakke grens) de mogelijkheid om hun vergaarde kennis en ervaring beschikbaar te stellen aan anderen. De cursusleiders doen dat op belangeloze en onbezoldigde basis en die cursussen kunnen daarom op en financieel aantrekkelijke wijze aanbieden aan geïnteresseerden, waarbij de subsidies van de gemeente Sittard-Geleen en (destijds) de gemeente Schinnen natuurlijk erg welkom waren. De aangeboden cursussen bewogen zich toen vooral op het gebied van automatisering, talen, creatieve- en recreatieve activiteiten. Jammer genoeg werd destijds een dalende tendens in het aantal cursisten geconstateerd. Dit leidde ertoe dat in 2014 een nieuw beleidsplan werd vastgesteld, waarin met nadruk stond dat er niet meer alleen aanbodgericht cursussen op de rol kwamen, maar zeker ook vraaggericht. Aansluiten bij de behoefte in de markt werd belangrijker. Als geïnteresseerden aan bepaalde wensen uiting gaven, werd gezocht of er een ‘aanbieder’ gevonden kon worden. Maar dat was zeker niet makkelijk omdat mensen heel erg druk zijn met allerlei activiteiten vaak naast hun normale baan.  De participatiemaatschappij vraagt veel van mensen in het kader van mantelzorg en vrijwilligerswerk.

EEN NIEUWE ACCOMMODATIE

Na het voorzitterschap van Hans Laudy heeft Els Meewis in 2018 het stokje overgenomen en zich vooral verdienstelijk gemaakt in de zoektocht naar een nieuwe accommodatie. In Sittard merkten we dat de binnenstedelijke parkeerproblematiek (vooral het kostenaspect) zorgde voor een tanende belangstelling.  Gelukkig kon in 2018 de overstap van Sittard (Odasingel) naar Munstergeleen (Pancratiusstraat) gemaakt worden, waar de voormalige bibliotheek mooi verbouwd werd tot 4 leslokalen en een kantoor met ruim voldoende gratis parkeergelegenheid. Na een paar jaar heeft John Arets het stokje van Els overgenomen en na een korte onderbreking staat hij sinds enkele maanden opnieuw aan het roer om Gilde De Graven op te stuwen in de vaart der volkeren.

Behalve de vernieuwing van de accommodatie is er gezorgd voor de nieuwe naam (refererend aan het Landschapspark), voor een andere kijk op PR met de Nieuwsbrief, de Vrijwilligersbrief, het benutten van social media en met een beroep op de geschreven pers.

Daarnaast zijn er enorm veel nieuwe activiteiten opgestart (aan ideeën en acties geen gebrek), mede waardoor de bekendheid van GDG sterk toenam, het aantal vrijwilligers flink is gegroeid en de variëteit in het aanbod sterk is vergroot.

Natuurlijk kenden we de laatste jaren wat tegenslagen. De coronapandemie heeft bijna 2 seizoenen gekost en met vallen en opstaan is geprobeerd de schwung erin te houden. Inmiddels is de accommodatie een onderwerp van zorg geworden, want de toekomst van ’t Trefpunt is onzeker en onder die vlag vallen ook onze lokalen.

DE CONCLUSIE

De tijd was rijp voor een officieel zilverenjubileum, zij het vertraagd. Uitgaande van de officiële oprichting van de stichting in december 1997, is een half jaar na dato het feest op de rol gekomen.

Op 13 mei 2023 is dat gevierd en hebben we getoast op een mooie, succesvolle toekomst van Gilde De Graven en we hopen nog heel lang samen met elkaar gezellige, leerzame en betaalbare activiteiten te mogen aanbieden aan iedereen die geïnteresseerd is.

De muzikale klanken die door DJ Patrick Cramers werden gepresenteerd zorgden ervoor dat de voetjes regelmatig op de dansvloer te vinden waren en het een supergezellig feest werd voor vrijwilligers en hun partners.

HET BESTUUR

John Arets                  –           voorzitter

Ellen van Eekelen       –           secretaris

John Walraven           –           penningmeester

Bert Wassenberg       –           public relations en personeelszaken

Wil Walraven             –           webbeheer en automatisering